NAJŚWIEŻSZE AKTUALNOŚCI
POŁOŻENIE GEOGRAFICZNE
Kochanów jest położony w płd. części Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, a dokładniej na obszarze jej mezoregionu – Rowu Krzeszowickiego, tj. rozciągającego się od Trzebini po Kraków tektonicznego zapadliska o stosunkowo płaskiej i wyrównanej powierzchni.

Rów Krzeszowicki jest obniżony nawet do 100 m w odniesieniu do obrzeżających go pozostałych mezoregionów Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, tj. Wyżyny Olkuskiej (od północy) oraz Garbu Tenczyńskiego (od południa). Jego dnem płynie Rudawa, jedna z największych rzek Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, którą zasilają głównie potoki spływające z Wyżyny Olkuskiej, w tym Będkówki. Pierwotnie potoki te przecinały Garb Tenczyński spływając bezpośrednio ku Wiśle. Wypiętrzenie Garbu Tenczyńskiego w wyniku ruchów górotwórczych, jakie miały miejsce w trzeciorzędzie, spowodowało zmiany biegów potoków spływających z Wyżyny Olkuskiej, tj. przeciągnięcie ich na wschód i połączenie w dzisiejszą Rudawę. Śladem dawnego układu rzecznego jest stromościenny Wąwóz Kochanowski (Kleszczowski) będący dolnym pra-odcinkiem Doliny Będkówki.
KALENDARIUM DZIEJÓW
  • 1470

    Pierwsze wzmianki

    Jan Długosz wspomina o osadzie Chełm położonej na gruntach Kleszczowa, w kompleksie majątkowym Aleksandrowic, należącym wówczas do Leksandrowskich herbu Topór. Prawdopodobnie była to osada powstała przy położonej pod górą Chełm karczmie, która została odnotowana w 1476 r. przy podziale aleksandrowickich dóbr.

  • 1576

    Młyn, kuźnia i papiernia

    w osadzie zwanej wówczas Chrosty (Chrusty), później w 1581 r. Podchełmie działa młyn i kuźnia, a w latach 1580 – 1643 papiernia należąca do ówczesnego dziedzica Aleksandrowic i Kleszczowa Stanisława Iwana Karnińskiego.

  • 1644

    Folwark

    Wzmiankowany folwark, zapewne założony w XVI w.; ponownie zarejestrowany w 1789 r., funkcjonujący do 1944 r.

  • 1748

    Franciszek Ksawery Kochanowski

    Po raz pierwszy pojawia się nazwa Kochanów pochodząca od nazwiska ówczesnego dziedzica tut. dóbr, kasztelana wiślickiego Franciszka Ksawerego Kochanowskiego (1720-1782).

  • 1871

    Eugeniusz Lubomirski

    Dobra aleksandrowickie wraz Kochanowem nabywa książę Eugeniusz Lubomirski

  • 1787

    Ludność

    Kochanów liczy 81 mieszkańców

  • 1896

    Willa

    Budowa willi – dworku myśliwskiego

  • 1898

    Dominik Radziwił

    Kochanów w raz z dobrami aleksandrowickimi nabywa książę Dominik Radziwił włączając je w skład swego majątku w Balicach

  • 1899

    Ludność

    Kochanów liczy 88 mieszkańców, w tym na obszarze dworskim 17 osób.


DAWNY DWOREK MYŚLIWSKI
W 1896 r. dzięki życzliwości księcia Eugeniusza Lubomirskiego Towarzystwo Kolonii Wakacyjnych zbudowało drewnianą willę, w której przez 17 lat podczas wakacji wypoczywało corocznie około 80 osieroconych dzieci z Krakowa i Wiednia, W pozostałych okresach roku – willa służyła, jako dworek myśliwski. Podczas obu wojen światowych w willi mieścił się sierociniec. Po II wojnie światowej dworek został przeznaczony na kolonie dla dzieci robotniczych, a następnie od 1955 r. na szkołę podstawową, która funkcjonowała tu aż do 2003 r. Obecnie budynek pełni funkcję domu ludowego. Swą obecną formę zawdzięcza dokonanej w 1930 r. przebudowie.

Zabytek zlokalizowany jest w centralnej części wsi, na podwyższeniu terenu, na południe od historycznego traktu wiodącego z Krakowa na Śląsk (obecnie drogi krajowej nr 79; il. 1). Willę wybudowano z drewna, na podmurówce z kamienia wapiennego i cegły. Zastosowano technikę zrębową, łącząc prostokątne w przekroju belki na „jaskółczy ogon”, bez zostawiania ostatków. Budowla jest sporych rozmiarów, na rzucie prostokąta, ma dwie kondygnacje. Bryłę zewnętrzną urozmaicają boczne ryzality, które w fasadzie frontowej zostały zlicowane z częścią centralną, zaś w fasadzie tylnej (południowej) występują przed jej linię (il. 2). Dużych walorów plastycznych budowli dodają ganek przystawiony do jej fasady, a także otwarte galerie występujące w bocznych elewacjach, nadwieszone na dekorowanych belkach, z balustradami i profilowanymi słupami podtrzymującymi zadaszenie. Do jednego z nich (od strony zachodniej) schody, którymi można było dostać się na poziom I piętra. Korpus główny nakryty jest dachem czterospadowym, a wspomniane ryzality przykryte są daszkami dwuspadowymi.

Obecnie budowla pokryta jest dachówką ceramiczną, która zastąpiła zapewne pierwotne pokrycie gontowe. Układ wnętrz willi jest dość regularny, zbliżony do dwutraktowego, z dodatkowym półtraktem od południa (wprowadzonym pomiędzy ryzalitami; il. 6). Charakterystycznym elementem jest obszerna sień, przebiegająca niemal przez całą szerokość budynku, z której można dostać się schodami na piętro. Poszczególne pomieszczenia nakryte są stropami belkowymi. Na belkach podtrzymujących strop sieni znajdują się napisy fundacyjne oraz data 1896. Formy architektoniczne, jak również detal zdobniczy willi w Kochanowie wpisują się w nurt tzw. stylu „szwajcarskiego”, który był zjawiskiem charakterystycznym dla architektury uzdrowiskowej 2. połowy XIX stulecia – jako ogólnoświatowy „styl kurortowy”, który swe źródło miał w architekturze tyrolskiej (T. Chrzanowski, Krynica, Warszawa 1980, s. 10). Występował on również w architekturze polskiej, przede wszystkim w uzdrowiskach karpackich, takich jak Krynica i Szczawnica.

Promieniowanie architektury „szwajcarskiej” zaznaczyło się także w architekturze Ojcowa, który był wówczas najdalej na południe wysuniętym uzdrowiskiem Królestwa Polskiego (w zaborze rosyjskim). Zgodnie z ówczesną definicją były to budowle mieszkalne, zwykle na podmurowaniu stawiane z drzewa, dachy z wielkimi okapami, kończyny krokiew i inne części zewnątrz wystające są rzeźbione; piętra mają wokoło, a przynajmniej w ścianie czelnej ganki pod nakryciem okapów, stojące na wystających ze ścian końcach belek, bez słupów do ich podparcia. Dach kryty dachówką lub gontem; drzwi i okna zewnątrz obwiedzione wyrzynanymi wyłogami; do pięter prowadzą schody zewnętrzne z balustradą z desek wyrzynaną (T. Żebrawski, Słownik wyrazów technicznych tyczących się budownictwa, Kraków 1883, s. 294–295)

Eugeniusz książę Lubomirski

– ur. 17.VI.1825 r. w Dubrownie koło Orszy na Białej Rusi; studiował w Petersburgu. Wiosną 1863 r., podczas powstania styczniowego, będąc w Paryżu zaangażował się w służbie dyplomatycznej Rządu Narodowego przedkładając stosowne listy i memoriały w sprawie Polski papieżowi Piusowi XI; misji stałego agenta Rządu Narodowego przy stolicy apostolskiej jednak nie przyjął. Po powstaniu wycofał się z życia politycznego poświęcając się pracy w swych majątkach. Tworzył wzorcowe gospodarstwa, rozwijał działalność charytatywną na rzecz biednych dzieci wpływając na podniesienie warunków życia chłopstwa i służby folwarcznej w swych majątkach. Zmarł 15.XI.1911 r. w swym majątku w Kruszynie koło Częstochowy, gdzie został pochowany.